Reactie van het Meesterschapsteam Moderne Vreemde Talen op de voorgenomen sluiting of samenvoeging van talenopleidingen aan de Universiteit Leiden en Universiteit Utrecht

In een zorgen- of brandbrief aan CvB’s en FB’s sommen auteurs vaak in meerdere A4-tjes het belang van een vakgebied op en eindigen ze met de conclusie dat voorgenomen bezuinigingen moeten worden geschrapt. Van deze invulling van het genre wijken wij hier als Meesterschapsteam Moderne Vreemde Talen af omdat we ons in het huidige tijdsgewricht terdege bewust zijn van de noodzaak van bezuinigingen. Wel uiten we via deze weg onze grote zorgen over de voorgenomen sluiting of samenvoeging van opleidingen en met name van de bedreigde taal- en cultuuropleidingen die een belangrijke inhoudelijke voedingsbodem vormen voor vakken waarin leerlingen in het voortgezet onderwijs (vo) eindexamen doen: Arabisch, Chinees, Duits, Frans, Italiaans, Spaans en Turks.

Maatschappelijke rol

De recente vo-curriculumherziening voor de moderne vreemde talen zet in op de lang verwachte en noodzakelijke verschuiving van taalvaardigheidsonderwijs naar geïntegreerd onderwijs waarin taalvaardigheid, taal- en cultuurbewustzijn samenkomen. Vreemdetalenonderwijs binnen het vo wordt niet langer weggezet als het stampen van rijtjes en regeltjes maar krijgt een toekomstbestendige functie in het vormen van kritische en intercultureel competente burgers, waarbij docenten de ruimte krijgen om hun inhoudelijke expertise op het gebied van taal en cultuur in te zetten. De universitaire lerarenopleidingen werken al aan het begeleiden van deze curriculumherziening in de masterfase maar binnen de universiteiten zijn het de bacheloropleidingen binnen de letteren- en geesteswetenschappenfaculteiten die de inhoudelijke voedingsbodem moeten leveren, zowel voor aanstaande als zittende docenten. Wij pleiten er dan ook voor dat de betrokken faculteiten vanuit hun maatschappelijke rol een langetermijncommitment aangaan ter ondersteuning van de vo-curriculumherziening, zodat deze daadwerkelijk slaagt en duurzaam ingebed wordt in het Nederlandse onderwijs.

Financieel uitdagende tijden

Net als de CvB’s en FB’s zien wij met lede ogen aan hoe de universiteiten gekort worden, net als NWO, dat onlangs het schrappen van de promotiebeurs voor leraren moest aankondigen. Wij begrijpen dan ook de noodzaak om strikte financiële kaders op te leggen. Wel maken wij ons grote zorgen over de voorgenomen sluiting en samenvoeging van opleidingen in de vorm van het opgeven van individuele CROHO-labels. Deze labels garanderen binnen het Nederlandse universiteitsbestel de Nachwuchs die nodig is voor het behoud van vakgebieden en zij formaliseren de langetermijncommitment die noodzakelijk is voor het welslagen en duurzaam inbedden van de vo-curriculumherziening. Het opgeven van CROHO-labels levert an sich  geen besparing op en wij hebben er vertrouwen in dat de opleidingen via samenwerkingsverbanden een hoogwaardige en financieel solvabele vorming kunnen blijven bieden. Wij pleiten er dan ook voor om voornemens tot het opgeven van individuele CROHO-labels pas door te zetten nadat met de werkvloer alle overige opties zijn doorgerekend.

Lerarentekorten

Tot slot vestigen we de aandacht op de lerarentekorten binnen de talen. De sectorplannen hebben tot taak gegeven dat taal- en cultuuropleidingen leraren opleiden en zij presenteren hiervoor de zij-instroom als belangrijke oplossing. Wij pleiten enerzijds voor het maximale behoud van de instroom uit de reguliere BA-opleidingen. Anderzijds ondersteunen wij ook de zij-instroomroute. Deze zij-instroomroutes kunnen duurzaam op academisch niveau worden geborgd als er wordt ingezet op integratie met de reguliere BA- en MA-opleidingen. Enkel op deze manier kunnen we de kwaliteit van het inhoudelijk uitdagende onderwijs zoals voorzien in de vo-curriculumherziening garanderen.

Samenvattend zijn wij kritisch over de voorgenomen sluitingen en samenvoegingen van opleidingen, betwijfelen wij de financiële noodzaak ervan en roepen we op tot overleg op alle niveaus – facultair, universitair en landelijk – om de vo-curriculumherziening te doen slagen en bij te dragen aan het oplossen van het lerarentekort. Dat de regering doof is voor de universitaire roep tot overleg is onbegrijpelijk, maar aan de universiteiten geloven we wel in de kracht van vertrouwen en dialoog.