Curriculum.nu en vreemdetalenonderwijs van de toekomst: meer dan fietsen zonder zijwieltjes

Prof. Dr. Rick de Graaff reageert op de standpuntverklaring van Charlotte Goulmy voor het Tweede Kamer debat over Curriculum.nu. Hij gaat specifiek in op Goulmy’s claim dat hij in een mailwisseling met haar over Curriculum.nu niet wist ‘hoe snel hij de hete aardappel moest wegwerpen’ en ‘op geen enkel moment voor het product ging staan’.

Toekomstbestendig talenonderwijs

Voor het talenonderwijs van de toekomst heeft het Curriculum.nu ontwikkelteam Engels/MVT belangrijke voorstellen gepresenteerd. Voorstellen die zijn gebaseerd op uitgebreide praktijkervaring en met volop input en feedback uit wetenschap en lerarenopleiding. Voorstellen die laten zien dat communicatieve taalvaardigheid een van de kernen is en blijft van het vreemdetalenonderwijs. Maar ook dat de context en het doel van die taalvaardigheid een veel prominentere plek in het onderwijs moeten krijgen: taalvaardigheid om echt te kunnen communiceren, om creatief om te gaan met taal, om te kunnen functioneren in interculturele contacten, om je bewust te zijn van taal als systeem en van de kansen van meertaligheid.

Dat zijn essentiële bouwstenen voor een vreemdetalencurriculum dat relevant én uitdagend is. Die laten zien dat naast Engels ook andere talen in het onderwijs van groot belang zijn om de talige en culturele vaardigheden en inzichten van leerlingen te ontwikkelen, en hun belangstelling voor taal en cultuur te prikkelen. Om van talen nóg uitdagender vakken te maken, die je wilt volgen omdat ze je kijk op de wereld verbreden en verdiepen.

Fietsen zonder zijwieltjes

Vreemde talen leren is als leren fietsen: het gaat niet vanzelf maar met vallen en opstaan en heel veel oefenen. Je hebt ondersteuning en doorzettingsvermogen nodig. Het onderwijs kan zorgen voor de zijwieltjes en kan helpen om kilometers te maken. Bij een goede didactiek gaan de zijwieltjes er ook weer tijdig vanaf. Vaardigheid in banden plakken of het behalen van een verkeersexamen is zeker handig, maar niet meteen essentieel. Ook taalgebruikers hebben er weinig aan om met hun mond vol rijtjes en regeltjes te staan.

Net als in het talenonderwijs is leren fietsen zonder zijwieltjes niet het einddoel. Fietsen is een middel, om andere doelen mee te bereiken: om ergens te komen, om lekker te sporten, of om te genieten van de omgeving en het weer. Ook in het talenonderwijs moet juist daar ruimte en aandacht voor zijn: taalvaardigheid om te kunnen communiceren, om je taalbewustzijn te verdiepen en je culturele belangstellen te verbreden.

Dat, mevrouw Goulmy, is precies waarop ik mijn reactie op de curriculumvoorstellen van het ontwikkelteam Engels/MVT heb gebaseerd. Zie  https://www.curriculum.nu/download/reflecties-vakexperts-engels-moderne-vreemde-talen/, reactie 3. Talenonderwijs dat ergens over gaat, dat je ergens brengt, en waarmee je verder komt.

Rick de Graaff

Hoogleraar Didactiek van de Vreemde Talen

Universiteit Utrecht, Hogeschool Utrecht